Tag: eten

Mijn geliefde moest laatst onder het mes, dus was het aan mij om na (een goede) afloop om voor hem te zorgen. ‘Zorgen voor’ vertaalt zich bij mij nogal snel in ‘koken voor’. Uit welke overtuiging dat precies voorkomt, weet ik niet. Er zal iets klassiek moederlijks in schuilen, vanuit de gedachte dat goed en gezond eten het herstel bevordert.

Maar het heeft zeker ook een therapeutisch gehalte. Voorafgaand aan de operatie maakte ik me vooral zorgen. Over hoe die zou gaan, of die een goed resultaat zou hebben en vooral hoe lang en hoe erg mijn vriend zou veranderen in een patiënt. Zorgen maken echter impliceert al dat het de zorgen eerder verergert dan wegneemt. Je neemt ze niet weg, maar creëert juist nieuwe zorgen. Je blijft er druk mee, het gaat rond in je hoofd en precies daardoor verslapt je aandacht voor jezelf en je omgeving. Bovendien is het op jezelf gericht: jij bent degene die de zorgen draagt (en daar mogelijk zelfs anderen mee belast). Lekker eten koken is niet bepaald de eerste prioriteit.

Zorgen voor of verzorgen draagt veel meer een oplossing van zorgen in zich. Hier is sprake van een praktijk waarin je de zorgen van een ander verlicht, waarbij je (als je het juist aanpakt) die zorgen zelf kunt dragen zonder zelf zorg van een ander nodig te hebben. Het zorgen voor of verzorgen is gericht op herstel, in plaats van uit te gaan van een verslechtering, zoals bij zorgen maken het geval is.

Na het goede verloop van de operatie draaide dan ook het zorgen maken als een windvaan richting zorgen voor, zodat ik opeens weer in staat was om leuke en nuttige dingen met aandacht te doen. Gezonde soep maken bijvoorbeeld, want dat kan een herstellende goed gebruiken. In dit geval met paprika, kikkererwten en basilicum. Soep met liefde, zacht van smaak, licht te verteren en eenvoudig, maar leuk, om te maken. Een beterschapskaart in vloeibare vorm.

Vorige week spraken we tijdens Het Filosofisch Diner over de vraag hoe je de wereld meer als een kunstenaar kunt waarnemen. Niet vanuit zuivere rationaliteit, met een gerichtheid op nut en wat wat direct aan de oppervlakte lijkt te liggen, maar meer vanuit intuïtie en gevoel. Door die houding te oefenen, stel je jezelf open voor het onverwachte, ook (of misschien wel juist) in een meer alledaagse omgeving.

Het gaat daarbij volgens mij ook om het vinden van een zeker evenwicht. Fraai als het kan zijn om je te verwonderen, om iets als met nieuwe ogen te bekijken, als je je hele leven zo moet doorlopen wordt zelfs de simpelste boodschap of fietstocht een onderneming van jewelste. Daarmee chargeer ik, maar het vergt echt voortdurend tijd en aandacht om te beseffen met welke blik je de wereld wilt en kunt bekijken. Welke houding past. Dat schuurt al aardig tegen de aristoteliaanse deugdethiek aan…

Simpel voorbeeldje daarom: als je panna cotta maakt, is het zaak om heel pragmatisch te zijn. Het gaat om een uiterst gevoelige samenhang tussen de ingrediënten (room, suiker, gelatine of een vegetarisch alternatief, zoals agar-agar) die bepalen of het dessert fluwelig, romig en goed op smaak, dan wel rubberig en flauw of mierzoet wordt. In al zijn eenvoud is het een dessert dat veel aandacht vraagt om het werkelijk subliem te maken.

En juist als je die sublieme ervaring wilt beleven tijdens het eten, moet je elke gedachte aan de receptuur overboord gooien. Niet denken over verhoudingen en chemische verbindingen, maar je laten verrassen door de wonderlijke heerlijkheid die slechts een handvol ingrediënten teweeg kunnen brengen. 

Ik kijk graag naar videorecepten. Er schuilt een vreemd soort bevrediging in om te aanschouwen hoe een kok met tekst en uitleg, ondersteund door sappige beelden van geometrisch gesneden groentes en sudderende sauzen een heerlijk gerecht uit de grond stampt. Natuurlijk is het de bedoeling dat je vervolgens zelf vlijtig aan de slag gaat in de keuken, wat ik doorgaans graag doe, maar het gekke is dat dat eigenlijk niet nodig is. De vakkundige totstandkoming van heerlijkheden op het scherm geeft al voldoening. Welkom in de 21ste eeuw…

Een nieuwe ervaring op dit gebied had ik met Pinksteren, toen ik samen met manlief meedeed aan een live kooksessie van De Librije (!). Dan vallen verschillende activiteiten opeens samen – je ziet iemand het gerecht maken, terwijl je tegelijk meekookt, waarna je meteen van je eigen creaties kunt genieten. Als door een onzichtbare hand gestuurd bouw je stapje voor stapje een gerecht op, tot er iets op het bord ligt waarvan je nooit had gedacht dat je het zou maken.

Is dat dan ultiem bevredigend? Nee, dat niet. Het is een illusie om te denken dat geluk bestaat uit een simpele optelsom van afzonderlijke zaken die aan je geluk bijdragen. Kijken naar een kookvideo bevredigt een totaal andere behoefte dan zelf koken. De live kooksessie viel wat dat betreft in weer een geheel ander genre. Laten we het interactief kooktheater noemen. De koks op het scherm deden het voor en het publiek mocht thuis zelf restaurantje spelen. Fawlty Towers in eigen huis, met een sterrenmaaltijd als bonus. 

Asperges zijn het witte goud. De witte variant is een bewerkelijke groente, die veel aandacht behoeft en maar gedurende een korte periode van het jaar beschikbaar is. Sinds de opkomst van de asperge in Nederland (we denken graag dat we al eeuwen asperges eten, maar dat valt vies tegen, zoals met meer vermeende tradities) is hij daarom voorbehouden aan mensen met een hoger inkomen. Voor de armen waren er schorseneren.

Toch frappant dat zo’n ingrediënt dat we met een zeker luxe en sociale status associëren (vroeger meer dan nu, maar toch, de exclusieve zweem blijft behouden) typisch wordt verwerkt in gerechten die uitgelezen blank en ‘zuiver’ zijn. Kijk maar, weinig kleur op bovenstaande foto. Witte asperges, witte uit, zout, witte wijn, room, knoflook en vooruit, een beetje zwarte peper, laurier en bieslook. Maar ook de ham is van de categorie licht vlees. 

Kunnen we daar een post-kolonialistisch licht op laten schijnen? Tja. Ik laat het even bij de aanzet. Het begin van de gedachte. Dan kan die rustig sudderen, zoals de bouillon die ik van de asperges heb getrokken. Om hem later te binden tot een gladde soep. Licht bitter, want zo zijn asperges. Maar wel met een diepe smaak.