Categories
Kijktip Wijntip

Wijn drinken in een wereld die ten onder gaat

Waarschuwing: spoilers!

Een apocalyptische serie waarin de mensheid grotendeels ten onder gaat aan de gevolgen van een parasitaire schimmel, die mensen in een soort zombies verandert – niet het genre waarin je aandacht voor lekker eten en goede wijn verwacht. Normaal ben ik geen fan van het zombie-gebeuren; series als The Walking Dead kan ik prima links laten liggen zonder het gevoel te krijgen dat ik iets heb gemist. The Last of Us breekt echter zodanig met de conventies dat ik om ben. Vooral de derde aflevering is een pareltje.

Te midden van het ineenstorten van de menselijke beschaving in 2003 weet de libertaire Bill zich staande te houden, nadat zijn dorpsgenoten door de autoriteiten zijn verdreven. Hij omheint de omgeving van zijn huis en weet in zijn eigen onderhoud te voorzien – volstrekt alleen, maar veilig en gezond. Na vier jaar zonder menselijk contact ontmoet hij Frank, die in een valkuil net buiten de omheining is gelopen. Met de grootste moeite weet Frank Bill te overreden om hem onderdak en eten te geven.

Aan een onberispelijk gedekte tafel krijgt Frank vervolgens, voor het eerst in jaren fris gedoucht, een zelf gejaagd konijn geserveerd, vergezeld van een fles Beaujolais-Villages. Bill toont zich een wijnkenner, maar Frank heeft er duidelijk ook verstand van, want hij herkent gelijk de kwaliteit van de keuze. Bovendien bespeurt hij dat het onverwachte raffinement van de stugge en ruige Bill een diepere waarheid over hem blootlegt - de redneck-achtige buitenkant verbergt een sluimerende homoseksualiteit, die Frank naar buiten weet te brengen.

De twee ontwikkelen een relatie en houden zich ruim vijftien jaar staande in hun eigen mini-paradijs, tot ze gezamenlijk – Frank lichamelijk afgetakeld door een spierziekte – een einde maken aan hun leven. Een hoeveelheid pillen om een paard mee te doden doet het werk, weggespoeld met dezelfde wijn die ze dronken op de dag van hun ontmoeting. Prachtige symboliek en sterk geacteerd.

Maar los van de romantiek die de wijn vrij expliciet verbeeldt, staat de Beaujolais ook voor de overkoepelende vraag die de serie stelt: wat is er nog aan menselijkheid over, in een wereld waarin de mensheid vrijwel is uitgeroeid? De hoofdpersonen van de serie worstelen aflevering na aflevering met dilemma’s, waarop de keuzes die ze maken hen telkens verder van een zinvol en goed menselijk bestaan afdrijven. Kun je goed zijn in een inherent slechte wereld? Bill en Frank weten een bubbel te creëren die de apocalyps buitensluit. Daarbinnen kunnen ze genieten van zaken die in de rest van de wereld verloren zijn gegaan – schilderen, tuinieren, koken en goede wijn. Daarmee behoren ze tot de laatsten die hun menselijkheid weten te bewaren – ziehier een referentie naar de titel van de serie.

Wijn wordt vaak gezien als het hoogtepunt van menselijke beschaving en verfijning. Hier is het anders: het is een laatste strohalm, een bescheiden restant van wat nog over is gebleven. En bovendien eindig, want hoewel we zien dat Bill een goed gevulde kelder heeft, moeten we toch verwachten dat de voorraad op een gegeven moment op zal zijn. Gelukkig voor Bill en Frank kiezen ze ervoor uit het leven te stappen voor het zover is.

Ps. De keuze voor de Beaujolais-Villages bij een wild konijn is weloverwogen. Ik vrees echter dat jaren in de kelder deze wijn geen goed doen; hij is bij uitstek gemaakt om jong te drinken. De fles die Bill en Frank in hun laatste uren drinken, is bijna zeker bijzonder smerig geweest - zuur en wrang. Wat dat betreft had Bill beter wat zwaarder wild kunnen jagen en serveren met een kwaliteits-Rhone of -Piemonte. Maar in een zombie-serie kun je niet kieskeurig zijn.

Categories
Kijktip Wijntip

Bloedige wijn voor een koelbloedige schurk

Better Call Saul is een van de beste series die ooit gemaakt zijn. Niet alleen vanwege de geweldige scenario’s, onverwachte plotwendingen en een hele goede cast, maar juist ook vanwege de aandacht voor detail, nuance en een treffende symboliek die de hele serie door alleen maar sterker worden. Personages die we uit de originele serie Breaking Bad al kenden, worden in Better Call Saul uitgediept, krijgen meer vlees om de botten en worden soms in een heel nieuw licht gesteld.

Een prachtig voorbeeld is de scène waarin Gustavo Fring een glas wijn drinkt in een bar (dat spreekt mij natuurlijk aan). De kijker kent hem als een meedogenloze crimineel die koel en berekenend zijn drugsrijk opbouwt, gedreven door het verlies van zijn geliefde Max, die door de chef van het Mexicaanse drugskartel is vermoord. In deze scène krijgen we een zeldzaam inkijkje in zijn gevoeliger kant; schuilt er misschien toch iets goeds in deze man?

Gus neemt plaats in een luxe wijnbar, waar hij duidelijk al vaker is geweest: de sommelier begroet hem hartelijk en de twee raken in gesprek over wijn. David, de sommelier, schenkt Gus een glas in van een zeer exclusieve Côte Rôtie, ‘La Landonne’ van wereldberoemde wijnmaker René Rostaing en vertelt hem over zijn persoonlijke ervaringen in die streek. Gus ontspant en luistert met plezier, niet alleen omdat hij van de wijn geniet, maar ook van zijn gezelschap. 

https://youtu.be/B33hKP5khGc

Hij geeft zich zelfs bloot, door te bekennen dat hij na een eerder gesprek met David een bijzonder goed jaar van dezelfde wijn te hebben gekocht. Die bewaart hij tot een speciale gelegenheid om de wijn met iemand te kunnen drinken – hopelijk met David, lees je in zijn gezicht. Maar zodra de kans zich voordoet, maakt Gus zich uit de voeten. We zien zijn gezicht verstrakken en het plezier verdwijnen; de schurk maakt zich weer meester van de levensgenieter.

In vier minuten wordt een intrigerend portret neergezet. Bij Gus Fring is elegantie en verfijnde smaakt deel van het personage dat hij bewust speelt, om zijn illegale activiteiten voor de buitenwereld te verhullen. Aan de bar menen we echter een glimp op te vangen van de echte Gus, die als alle mensen hunkert naar liefde. Kwetsbaar, maar ook vervuld van plezier.

Hoewel acteur Giancarlo Esposito zijn rol briljant speelt, ligt er in deze scène een belangrijke rol voor de wijn. Die staat symbool voor wat Gus Fring drijft: bloeddorst en wraak. Niet alleen de kleur, maar ook de smaak van de wijn reflecteert dat. Sommelier David omschrijft de wijn als vlezig, bijna bloedig, en zegt dat de bodem in Côte Rôtie rijk is aan ijzeroxide, waardoor ook die een rode kleur heeft. Gustavo’s ware aard toont zich in wat hij drinkt: hij is een roofdier (geworden). Misschien was hij ooit wel écht verfijnd en gevoelig, maar zijn jarenlange strijd binnen het drugskartel heeft hem definitief vervormd tot een moordend monster. Net als de kijker dacht ook Gus zelf even terug te stappen in een luchtiger verleden –  tot hij besefte dat dat nooit meer zou lukken. Het uitdrukkingsloze gezicht waarmee hij de bar verlaat, is daar de bevestiging van.  


Categories
Kijktip

De eettafel als mijnenveld

Ik loop met tv-series notoir achter de hype aan; bekroonde series waar iedereen de mond vol van heeft, zie ik meestal pas als de kranten er al bijna over uitgeschreven zijn. Zal wel een aangeboren trekje zijn, ik weet het niet, maar zolang mensen me de spoilers besparen, kan ik ermee leven.

Recent keek ik achter elkaar alle drie seizoenen van Succession, de Amerikaanse hit over mediamagnaat Logan Roy en de strijd tussen zijn kinderen over wie hem op zal volgen. De familie Roy wordt verteerd door een zucht naar geld en macht; zelden was er een cynischer stel personages op tv te zien. Zelfs binnen hun eigen wereld (een Amerikaans conservatief mediaconglomeraat) spannen ze in dit opzicht nog de kroon. ‘Eat or be eaten‘ – dat lijkt het motto te zijn.

Dat brengt me op het punt van eten in Succession – dat speelt namelijk een grotere rol dan je op het eerste gezicht zou zeggen. Enkele van de beste scènes van de hele serie spelen zich rond de eettafel af, en dat is niet voor niets. Hoe de familie zich tot eten verhoudt, zegt bijzonder veel over hoe ze in het leven staan. Een treffend voorbeeld is de scène waarin onuitstaanbare slijmbal Tom, die zich in elke mogelijke bocht wringt om in hoger aanzien te komen, een ortolaan eet. Dit kleine vogeltje wordt levend gefrituurd en vervolgens van snavel tot staart verorberd. Het is dan ook verboden bij wet, maar de Roys voelen zich daar uiteraard boven verheven.

Eten geldt dus louter als een statussymbool; de Roys (de familienaam is niet toevallig het Franse woord voor koning) dineren zoals de adel het in de negentiende eeuw deed. Ze worden in huiselijke setting geserveerd aan een lange tafel, met knipmessen van bedienden die aan de lopende band gerechten serveren en wijn schenken. Maar, symbolisch voor het lege cynisme van het gezin, om veel meer dan de vorm gaat het niet. In de vele scènes rond de eettafel wordt opvallend weinig écht gegeten. Vooral pater familias Logan Roy zien we aan de eettafel meer praten dan eten.

Waar het diner voor de meesten een sociaal gebeuren is dat om verbinding draait, is de eettafel in Succession bij uitstek de plaats waar strijd wordt geleverd. Hier worden ruzies uitgevochten en machtsverhoudingen bepaald. In een wereld waar geld alles is, kun je je niet veroorloven te worden afgeleid door wereldse zaken als voedsel. Wie eet, is kwetsbaar, en zal dus zelf worden opgegeten. Dat is er bij de Roys van begin af aan ingestampt. En dus zitten ze in geestelijk harnas aan tafel, terwijl de kijker tegelijk met de hoop op een goede afloop ook de eetlust verliest.