Wat is vriendschap? Het is frappant dat deze klassieke en oeroude vraag blijft prikkelen; dat is waarschijnlijk mede omdat we een bevredigend of in elk geval sluitend antwoord nooit zullen vinden. Desondanks blijven we de vraag vol goede moed en hoop op nieuwe inzichten stellen.
Dat blijkt wel uit Het Filosofisch Diner van november dat aan deze vraag was gewijd. Het was de best bezochte editie ooit (!), hoewel niet alleen het thema, maar ook de spreker aan de hoge opkomst zal hebben bijgedragen. Paul van Tongeren, sinds een half jaar bekroond met de titel Denker des Vaderlands, publiceerde onlangs een boek over vriendschap en was bereid een poging te doen om dat tijdens Het Filosofisch Diner kort te reproduceren.
Van Tongeren liet zich gidsen door twee filosofen op wiens gebied hij een expert is – Aristoteles en Nietzsche – aangevuld met anderen uit de geschiedenis van de westerse filosofie die hun duit in het zakje van de vriendschap hadden gedaan. Heel in het kort (en dan doe ik zijn verhaal toch wat geweld aan) bevatte zijn pleidooi een waarschuwing en een aanmoediging: wees voorzichtig om niet te veel te denken over vriendschap, want daarmee riskeer je dat je een ideaal schept van de ware vriend, die nooit in werkelijkheid kan bestaan; maar laat dat er er niet van weerhouden om toch over vriendschap na te denken, want dat denken ontstaat vanzelf.
Die boodschap was lastiger te verteren dan de heerlijke maaltijd die vervolgens op tafel kwam, want wij hunkeren nou eenmaal naar antwoorden – naar weten in plaats van denken. De zoektocht werd bijna tastbaar, er hing iets ongrijpbaars in de lucht. Hoe kan dat nog worden gevangen of verwerkt?
Gelukkig was daar de nieuwe huis-singer-songrapper Benjamin Fro, die met een paar liedjes geschreven over, voor en met zijn eigen vrienden het thema in geluid en woord wist te belichamen. Antwoorden waren er nog steeds niet, maar iedereen wist dat het goed zat.